Tất tần tật về nhà kẻ truyền Bắc Bộ - niềm tự hào của con cháu bao đời

15/01/2019

Từ lâu đời, nhà kẻ truyền Bắc Bộ đã là niềm tự hào và tượng trưng cho nét văn hóa kiến trúc. Tuy nhiên, nhiều người có niềm hứng thú với kiểu nhà này lại khá băn khoăn và gặp khó khăn khi muốn thiết kế và thi công công trình nhà kẻ truyền Bắc Bộ đúng chuẩn. 

Kiểu kiến trúc xây dựng là yếu tố phản ảnh những nét đẹp truyền thống trong lối kiến trúc nhà ở nói riêng và đặc trưng của nền văn hóa nói chung. Nếu như ở vùng Trung và Nam Bộ, nhà rường là kiểu thiết kế phổ biến thì nhà kẻ truyền Bắc Bộ lại là nét kiến trúc đặc trưng của phía Bắc.​​​ 

Nhà kẻ truyền là tượng trưng văn hóa của người dân Bắc Bộ.

Nhà gỗ kẻ truyền chính là niềm tự hào của biết bao nhiêu thế hệ người dân ở Bắc Bộ. Đây không chỉ là một nét đẹp trong văn hóa kiến trúc dân gian mà còn kế thừa, phát huy​​ và thể hiện nét tôn giáo của người dân Bắc Bộ Việt Nam. Tuy vậy, để xây dựng  được nhà kẻ truyền đúng tiêu chuẩn thì đòi hỏi sự kỳ công và kinh nghiệm của kiến trúc sư lẫn thợ thi công.

1. Đôi nét về nhà kẻ truyền

Nhà kẻ truyền là gì?

Nhà kẻ truyền là loại hình nhà đã xuất hiện khá lâu trước đây và chủ yếu tập trung ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ Việt Nam. Mẫu nhà kẻ truyền có nét đặc trưng ở chất liệu làm nhà hoàn toàn bằng gỗ kết hợp với mái ngói đỏ, cùng hệ thống sân vườn rộng rãi.

Do nét đặc trưng trong thiết kế nên toàn bộ hệ thống cột, kèo đến khung nhà cũng đều được làm từ gỗ và có tác dụng chịu lực chính cho toàn bộ ngôi nhà. Những loại gỗ được chọn lọc làm nhà kẻ truyền Bắc Bộ cũng đều là những loại gỗ chất lượng cao và quý hiếm như gỗ lim, gỗ mít, gỗ xoan, gỗ sên,…

Kiến trúc nhà kẻ truyền Bắc Bộ được làm bằng gỗ

Phân loại nhà kẻ truyền Bắc Bộ

Nhà kẻ truyền Bắc bộ được phân loại theo số lượng gian nhà và chái nhà như nhà kẻ truyền 3 gian, nhà 5 gian, nhà 7 gian 2 chái,… Số lượng gian nhà xây dựng sẽ được thiết kế dựa trên điều kiện tài chính cũng như nhu cầu sử dụng của mỗi gia đình.

Chi phí xây dựng nhà kẻ truyền Bắc Bộ

Để xây nhà kẻ truyền Bắc Bộ chất lượng thì chi phí đầu tư thường khá cao bởi nguyên liệu làm nhà chủ yếu là bằng gỗ và nguồn cung cấp lại tương đối khan hiếm. Cùng với đó, việc thi công nhà kẻ truyền thường đòi hỏi đội thợ phải là những người có kinh nghiệm cũng như tay nghề cao để đạt hiệu quả thi công chất lượng nhất. Do đó, chi phí cho nhân công cũng thuộc diện khá đắt đỏ so với nhà ở xây dựng thường.

2. Gỗ xây dựng nhà kẻ truyền Bắc Bộ

Trong kiến trúc xây nhà gỗ kẻ truyền, 100% nguyên liệu làm nhà đều phải bằng gỗ tự nhiên và thường chỉ sử dụng 1 loại gỗ duy nhất cho toàn bộ công trình. Điều này sẽ giúp cho không gian kiến trúc được thống nhất về kiểu cách, màu sắc và độ bóng cũng như đảm bảo cho độ chịu lực công trình là hoàn toàn ăn khớp (các loại gỗ khác nhau có khả năng chịu lực khác nhau). Nhờ đó mà tính thẩm mỹ cho ngôi nhà kẻ truyền Bắc Bộ mới thống nhất và đạt chất lượng cao nhất.

Nhà gỗ kẻ truyền được làm bằng 100% chất liệu gỗ tự nhiên

Gỗ làm nhà kẻ truyền Bắc Bộ truyền thống thường phải trải qua một quá trình xử lý công phu và tốn nhiều thời gian từ những cây gỗ mộc bình thường. Để gỗ có thể đạt chất lượng thi công nhà, những cây gỗ thường sẽ được ngâm trong bùn trong vòng vài tháng. Sau khi ngâm, cây gỗ sẽ được vớt lên để phơi ngoài trời, quá trình này có thể mất đến 3 năm cây gỗ mới đạt tiêu chuẩn. Chính vì vậy, để xây được một căn nhà kẻ truyền đạt chuẩn thì yêu cầu thời gian chuẩn bị trước đó khá dài.

Ngày nay nhờ sự phát triển trong lĩnh vực thi công đồ gỗ mà việc trao đổi buôn bán cũng thuận tiện hơn. Thời gian chuẩn bị và xây dựng nhà kẻ truyền Bắc Bộ cũng được rút ngắn đáng kể nhưng vẫn phải mất từ 1 – 2 năm thì căn nhà mới hoàn thiện.

Kiến trúc nhà gỗ kẻ truyền Bắc Bộ

Màu sắc của ngôi nhà kẻ truyền Bắc Bộ cũng phụ thuộc vào màu của loại gỗ được chọn thi công công trình như màu nâu sẫm, màu vàng cánh gián hoặc nâu đỏ,...

- Thiết kế và thi công nhà kẻ truyền Bắc Bộ

Nhà kẻ truyền là nơi lưu giữ những giá trị kiến trúc truyền thống của người Bắc Bộ vì thế nó cũng có những cách thiết kê và thi công đặc biệt. Toàn bộ phần khung của nhà kẻ truyền đều được làm bằng gỗ và sàn nhà được làm bằng gạch khiến cho kiến trúc ngôi nhà được bền đẹp. Ngoài ra, chất liệu đá cũng được sử dụng trong thi công một số mẫu nhà kẻ truyền hay nhà thờ họ, từ đường để làm cho không gian thêm uy nghi và bền vững hơn. Mẫu nhà gỗ kẻ truyền Bắc Bộ thường được tận dụng làm cả nhà thờ, nên sự pha trộn giữa nhà gỗ và chất liệu gạch ngói xi măng sẽ tạo không gian sang trọng mà vẫn giữ được nét truyền thống độc đáo.

Mái nhà chính là hạng mục được thiết kế và xây dựng công phu nhất để đảm bảo một ngôi nhà kẻ truyền đẹp mắt và hoành tráng. Phần mái của nhà kẻ truyền Bắc Bộ sử dụng hệ thống mái ngói đỏ truyền thống với độ dôc và thoải lớn hơn so với nhà cấp 4. Một số công trình nhà kẻ truyền, phần mái còn được thiết kế theo lối kiến trúc của mái đình truyền thống để tạo bề thế.

Mái nhà kẻ truyền Bắc Bộ mang nét đặc trưng của kiến trúc cổ truyền Việt Nam

Ngoài ra, mái nhà kẻ truyền còn có thể thiết kế theo kiểu 4 mái theo kiến trúc mái đình, với tông màu đỏ tươi mang cảm giác gần gũi và đẹp mắt như những ngôi nhà gỗ ở quê hương.

Kiến trúc nội thất của mẫu nhà gỗ kẻ truyền

Nội thất của nhà kẻ truyền Bắc Bộ được thi công hoàn toàn bằng chất liệu gỗ. Với một căn nhà có toàn bộ không gian nội thất được thiết kế bằng gỗ tự nhiên với tông màu nâu gỗ chủ đạo đem đến cho không gian bên trong nhà sự sang trọng và đẹp mắt.

- Trang trí nhà gỗ kẻ truyền Bắc Bộ

Các chi tiết trang trí nhà kẻ truyền Bắc Bộ thường được trạm trổ bằng các họa tiết đặc trưng từ thời đại nhà Lý, Trần Lê,…Người thợ thi công đòi hỏi phải là người có tay nghề cao, cũng như hiểu biết về văn hóa, lịch sử kiến trúc để có thể áp dụng những chi tiết trang trí đặc trưng và phù hợp cho ngôi nhà kẻ truyền.

Các chi tiết trang trí được trạm trổ làm nên nét kiến trúc đẹp, hoàn mỹ

Nhà gỗ kẻ truyền với những đường nét trạm trổ hoa văn, hình thù uốn lượn tinh tế giúp nâng tầm giá trị của ngôi nhà. Các hoạ tiết trang trí nhà kẻ truyền Bắc Bộ được chạm khắc theo hình rồng, hoa văn cách điệu hoặc đối xứng. Hoà quyện với cấu trúc của ngôi nhà tạo nên một tổng thể thẩm mỹ đẹp mắt và đáng được bảo tồn.

Không gian ngoại thất ấn tượng của nhà kẻ truyền

Ngoài việc trang trí trạm khắc hoa văn tinh xảo, nhà gỗ kẻ truyền Bắc Bộ không cần đến những lớp sơn hoạ tiết màu mè bỏi chất liệu gỗ tự nhiên cũng mang đến mội không gian sống mới lạ và gần gũi với thiên nhiên.

- Thiết kế cửa nhà kẻ truyền Bắc Bộ

Thiết kế của hệ thống cửa nhà kẻ truyền cũng tương đối linh hoạt. Cửa nhà kẻ truyền thường sử dụng là cửa bức bàn bằng gỗ với số cánh dao động từ 2 - 6 cánh. Số cánh ở gian giữa bao giờ cũng nhiều hơn các gian hai bên. Các cánh cửa của một gian nhà thường được đặt giữa hai cột chính. Đặc trưng của cửa bức bàn là không sử dụng bản lề như cửa hiện đại, mà dùng cối xoay nên có thể tháo dời một cách dễ dàng mà không lo cánh cửa bị xệ.

Các cánh cửa nhà kẻ truyền Bắc Bộ được chạm khắc hoa văn một cách tỉ mỉ và tinh tế. Có kiểu cửa chạm khắc cả hai bản gỗ trên và dưới, nhưng cũng có kiểu chạm khắc theo hoa văn “thượng song hạ bản” truyền thống. Việc trạm trổ của cửa thường thống nhất với tất cả các cánh để tạo nên sự thống nhất và hài hoà cho kiến trúc ngôi nhà.

Tóm lại, thông qua bài viết hy vọng đã giúp cho các chủ nhà có thêm được những kiến thức về nhà kẻ truyền Bắc Bộ, cũng như chọn cho mình được một thiết kế và thi công phù hợp nhất với nhu cầu. Liên hệ:

Đồ gỗ Nội thất Nguyễn Tuân – Đồ gỗ Thạch Thất

Showroom: 196 đường Láng -Đống Đa- Hà Nội

Xưởng sản xuất: Làng nghề truyền thống Canh Nậu – Thạch Thất – Hà Nội

Hotline: 0979.67.11.83 / 0916.586.583

Email: gonguyentuan@gmail.com