Cách tính toán cửa gỗ theo thước lỗ ban hợp phong thủy

26/06/2019

Quan niệm của người xưa cho rằng: “Có thờ có thiêng có kiêng có lành”. Kinh nghiệm tinh toán kích thước cửa gỗ bằng thước lỗ ban hợp với phong thủy được truyền lại qua nhiều cách. Cũng bởi do đã từ lâu và thông tin truyền đạt qua nhiều người, nên chính thước lỗ ban hiện tại cũng có rất nhiều kích thước và cách dùng như thế nào cũng có nhiều ý kiến trái chiều.

Xa xưa khi việc xây dựng còn rất thủ công, con người đã nghĩ ra việc phải quy mọi kích thước về một thước đo chung nhất định để có thể tính toán một cách hợp lý và ăn nhập với nhau. Đặc biệt là khi xây dựng nhà gỗ cổ truyền. Chính vì thế, thước lỗ ban đã ra đời để giúp các người thợ làm nghề có thể tính toán, cân đo một cách chính xác các kích thước của ngôi nhà gỗ cũng như là thiết kế bộ cửa gỗ.

Thước lỗ ban và các cung

Trong bài viết sau đây, chúng tôi sẽ giới thiệu cho các bạn một số kích thước hay được sử dụng trong thiết kế kích thước cửa gỗ bằng thước lỗ ban để đảm bảo cân đối kiến trúc và thẩm mỹ cho ngôi nhà gỗ cổ truyền. Có 2 loại thước lỗ ban được sử dụng phổ biến nhất hiện nay là thước lỗ ban dạng cuốn rút gồm mặt trên là 42,9cm và mặt dưới là 39cm và thước lỗ ban 52cm. Cần phải biết kích thước lấy theo thước lỗ ban là kích thước thông thủy hay lọt sáng. Đây là kích thước cửa gỗ thực tế sau khi hoàn thiện để đi lại. Kích thước này không bao gồm phần khung cửa. 

Do hiện nay có khá nhiều loại thước lỗ ban khác nhau, nên chúng tôi sẽ chia ra nhiều kích thước để phân tích, giúp các bạn có thể ứng dụng bất kì kích thước nào cũng vào “cung đỏ” của thước lỗ ban (nghĩa là tốt). 

1. Cửa gỗ 1 cánh mở quay

Đây là loại cửa lâu đời nhất và phổ biến nhất. Kích thước đẹp nhất của loại cửa này là:

- Rộng 81cm, kích thước xê dịch trong khoảng từ 80,5cm - 81,8cm  

- Cao 212cm với kích thước xê dịch từ 210,8cm - 214,2cm

Đây là kích thước chưa tính khung cửa gỗ và thông thường độ dày của khung cửa là khoảng 4,5cm/cạnh. Vậy nên với kích thước để lắp toàn bộ khung cửa gỗ sẽ là 90cm x 216,5cm (Rộng 81cm + 4.5cm bên trái + 4.5cm bên phải, chiều cao 212cm + 4.5cm). Kích thước này cũng rơi vào cung tốt nếu so với các loại thước lỗ ban hiện nay. Trong trường hợp khung cửa dày hơn 4,5cm thì kích thước tổng cộng thêm chứ không thay đổi kích thước cửa gỗ.

Một số trường hợp đặc biệt:

- Nếu chiều rộng cho phép làm cửa gỗ nhỏ hơn 81cm thì cũng có thể làm cửa thông thủy 69cm chưa tính khung. Kích thước này không vào cung đẹp của thước 52cm nhưng vẫn đẹp với 2 loại thước lỗ ban còn lại.

- Nếu chiều rộng làm cửa gỗ lại lớn hơn 81cm thì có thể dịch số đo cửa lên 196cm chưa tính khung.

- Nếu chiều cao làm cửa thấp hơn 212cm thì có thể dùng kích thước cửa cao từ 191cm - 198cm vẫn đẹp với thước lỗ ban cuộn rút.

- Nếu chiều cao cửa quá lớn thì nên làm cửa gỗ cao trong khoảng 215cm - 218cm hoặc từ 231cm -237,5cm thì hợp cung tốt.

- Với các loại cửa gỗ thiết kế để rỗng phần trên, thì tính theo kích thước phần dưới, không cộng kích thước ô rỗng vào để tra thước lỗ ban.

2. Cửa gỗ 2 cánh lệch, mở quay

Cửa gỗ 2 cánh lệch, cánh to cánh bé là do yêu cầu về tỉ lệ kiến trúc hoặc do kích thước làm cửa bị lệch. Kích thước hợp phong thủy cho 2 cánh sẽ là: 109cm rộng x 212cm cao, bề rộng chia 2 cánh là 69cm:40 cm. hoặc 125cm x 212cm với tỉ lệ là 81cm:45cm.

3. Cửa gỗ 2 cánh mở quay bằng nhau

Thiết kế này dùng cho kiến trúc nhà theo phong cách cân đối hoặc dùng để mở ra các không gian đệm như ban công, sảnh chờ. Kích thước cho loại cửa này có 4 cách chia như sau:

- 126cm rộng x 212cm cao, chiều rộng mỗi cánh là 63cm, khung dày 4,5cm. 

- 133cm rộng x 212cm cao với chiều rộng mỗi cánh là 66,5cm.

- 153cm rộng x 212cm cao với chiều rộng mỗi cánh là 75,5cm

- 176cm rộng x 212cm cao với chiều rộng mỗi cánh là 88cm.

4. Cửa gỗ 4 cánh mở quay, 2 cánh chính, 2 cánh phụ

Kích thước các cánh cửa chính và phụ thường không bằng nhau và dùng cho nhà gỗ có thiết kế mở 4 cánh cửa nhưng mặt tiền nhỏ. Các kích thước thông thủy có thể áp dụng cho loại cửa này là:

- 176cm rộng x 212cm cao, cánh chính rộng 60cm, cánh phụ là 28cm

- 211cm rộng x 212cm cao, cánh chính rộng 69cm, cánh phụ rộng 36,5cm

Khung cửa dày 4,5cm.

5. Cửa gỗ 4 cánh mở quay bằng nhau

Loại cửa gỗ này có 4 cánh kích thước bằng nhau hoặc lệch nhau không nhiều, thường dùng cho nhà gỗ có mặt tiền rộng, hoặc muốn kinh doanh buôn bán hoặc nhà ống nhưng muốn có nhiều tiếp xúc với môi trường bên ngoài. Các kích thước hợp phong thủy cho loại cửa này có thể thiết kế theo các trường hợp sau:

- 236cm rộng x 212cm cao với chiều rộng mỗi cánh là 59cm.

- 255cm rộng x 212cm cao với chiều rộng mỗi cánh là 63,75cm.

- 262cm rộng x 212cm cao với chiều rộng mỗi cánh là 65,5cm.

- 282cm rộng x 212cm cao tương ứng mỗi cửa là 70,5cm. 

- 341cm rộng x 212cm cao tương ứng mỗi cửa là 85,25cm. 

- 360cm rộng x 212cm cao tương ứng mỗi cửa là 90cm.

Khung cửa có độ dày chung là 4,5cm

6. Cửa gỗ 6 cánh mở quay, 4 cánh to, 2 cánh nhỏ

Đây là loại cửa gỗ 6 cánh không đều nhau, áp dụng cho nhà có mặt tiền rộng hoặc nhà vườn truyền thống. Kiểu thiết kế nhiều cửa chia nhỏ giúp mở rộng không gian đi lại, vừa giúp tạo hướng nhìn ra sân vườn đẹp.

Các kích thước lọt sáng theo thước lỗ ban phù hợp cho loại cửa này là:

- Rộng x cao là 368cm x 212cm, tương ứng cửa lớn rộng 75cm và cửa nhỏ rộng 34cm.

- Rộng x cao là 388cm x 212cm tương ứng mỗi cửa lớn là 81cm và 32cm cho cửa nhỏ. 

Khung cửa dày 4,5cm.

7. Cửa gỗ 6 cánh bằng nhau, mở quay

Loại cửa gỗ này có 6 cánh đều bằng nhau, thường áp dụng cho nhà có mặt tiền rất lớn hoặc nhà vườn truyền thống, cửa mở nhìn ra sân vườn. Kích thước lọt sáng của loại cửa này được tính toán như sau:

- Rộng x cao là 390cm x 212cm tương ứng mỗi cửa rộng 65cm. 

- Rộng x cao là 411cm x 212cm tương ứng mỗi cửa rộng 68,5cm. 

- Rộng x cao là 447cm x 212cm tương ứng mỗi cửa là 74,5cm. 

Khung cửa dày 4,5cm.

Một số chú ý:

Cho dù kích thước của cửa gỗ tính theo thước lỗ ban có hợp với phong thủy hay không thì vẫn phải đảm bảo trước hết là cửa gỗ đó thuận tiện cho quá trình sử dụng. Tiếp theo là đến tỉ lệ để quyết định vẻ đẹp thẩm mỹ, cũng như trường phái kiến trúc của ngôi nhà. Vì vậy, nên tính toán 2 yếu tố trên trước khi chọn một kích thước làm cửa gỗ lỗ ban cho ngôi nhà của mình.