Nhà thờ họ hay nhà Từ đường được coi là một loại hình kiến trúc truyền thống của người Việt Nam từ xưa, cùng với các gian nhà gỗ truyền thống thì nhà thờ họ bằng gỗ mang nét đặc trưng riêng biệt so với các loại hình kiến trúc khác đã có ở Việt Nam ta. Trong bài viết này Gỗ Nguyễn Tuân xin giới thiệu tới quý khách hàng một số mẫu thiết kế nhà thờ họ đẹp, hi vọng với các mẫu thiết kế này quý khách sẽ có được những lựa chọn tốt nhất cho căn nhà thờ họ của gia đình, của dòng họ mình.
Trong bài viết chúng tôi sẽ tập chung đề cập tới các mẫu thiết kế nhà thờ họ thay vì nói quá nhiều đến vấn đề như phong thủy của các ngôi nhà thờ họ, vì với mỗi ngôi nhà thờ họ đều có những phong thủy khác nhau cần được trực tiếp nghiên cứu và phân tích để tìm ra được vị trí cũng như hướng nhà, các vật dụng... sao cho phù hợp cho ngôi nhà thờ họ. Những vấn đề về phong thủy nhà thờ họ quý khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi để được tư vấn tốt nhất.
Thông thường, một Nhà thờ họ điển hình chỉ là một ngôi nhà hình chữ Nhất nằm ngang với hai mái trước và sau theo kiểu thu hồi bít đốc, mái có thể lợp tranh, lá cọ hoặc ngói mũi dân dã (ngói di), quy mô công trình thường từ 3 đến 5 gian.Khu vực đồng bằng Bắc Bộ vẫn được xem là cái nôi của người Việt, vì vậy loại hình kiến trúc Nhà thờ họ cũng ra đời sớm nhất ở khu vực này.
Tuy nhiên hiện nay hầu như không còn những Nhà thờ họ có niên đại sớm. Theo kết quả điều tra của Viện Bảo tồn di tích (thực hiện từ 2003 đến 2009), các Nhà thờ họ còn lại ở đồng bằng Bắc Bộ chỉ có niên đại sớm nhất là từ cuối thế kỷ XVII, đầu thế kỷ XVIII. Một phần do Nhà thờ họ thường không được đầu tư lớn (các cấu kiện khung gỗ nhỏ hơn, yêu cầu đối với vật liệu để làm nhà thờ họ cũng đơn giản hơn) nên độ bền vững thường kém hơn so với những công trình tín ngưỡng công cộng.Phong tục dân gian “Tứ đại mai thần chủ”Đối tượng được thờ trong nhà thờ họ là các vị tổ của dòng họ.
Nhà thờ họ thường là công trình chuyên dụng để thờ tổ tiên, song cũng có một số Nhà thờ họ kết hợp hai chức năng: vừa để thờ, vừa để ở (do điều kiện kinh tế của dòng họ). Đối với những Nhà thờ họ kiểu này, việc thờ cúng tổ tiên được bố trí ở các gian giữa, chỗ để ở được bố trí hai bên gian hồi.
Tuy nhiên, đúng theo truyền thống thì Nhà thờ họ thường được xây tách riêng khỏi nhà ở, có thể nằm trên một mảnh đất riêng biệt, có thể nằm trên khuôn viên đất ở của vị trưởng họ. Việc bố trí mặt bằng của Nhà thờ họ phụ thuộc rất nhiều vào các điều kiện này.Chi tiết trang trí cửa chính nhà thờ họ Nguyễn - Cự Đà - Hà Nội. Đối với kiểu Nhà thờ họ kết hợp để ở và nhà thờ họ chung khuôn viên đất ở, việc bố trí mặt bằng sẽ phụ thuộc khá nhiều vào nhu cầu sinh hoạt của những người sống ở đó. Còn đối với những nhà thờ họ có khuôn viên riêng biệt, việc quy hoạch mặt bằng sẽ dễ dàng hơn và có điều kiện để đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về phong thủy. Song dù thế nào đi nữa thì một nguyên tắc cơ bản luôn luôn phải tuân thủ trong bố cục Nhà thờ họ là nguyên tắc đăng đối qua trục thần đạo (trục tưởng tượng đi qua chính giữa nhà thờ).
Các mẫu thiết kế nhà thờ họ này được sử dụng nhiều tại các tỉnh Bắc Bộ và nhiều nhất là khu vực Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Thạch Thất, Sơn Tây. Ngoài ra thì còn một số khu vực khác phong trào phục dựng hay xây mới các căn nhà thờ họ hay từ đường đang được quan tâm. Chính vì vậy mà cơ sở Gỗ Nguyễn Tuân chúng tôi hi vọng với những công sức nhỏ bé của mình sẽ góp phần vào công cuộc đưa một nền kiến trúc, một nét đẹp văn hóa của người Việt xưa duy trì và truyền lại được cho các thế hệ con cháu đời sau.