Những dòng gỗ xây nhà thờ họ được mệnh danh là “chỉ dành cho người giàu”

29/06/2021

Không chỉ quý hiếm, độ bền và vẻ thẩm mỹ của các dòng gỗ như Đinh, Lim, Sến, Táu,... góp phần tạo nên giá trị riêng biệt cho nhà thờ họ theo thời gian.

Nhà thờ họ là một trong những công trình kiến trúc không chỉ độc đáo mà còn ẩn chứa nét đẹp tâm linh của người Việt. Chẳng thế mà từ xưa đến nay, người Việt luôn chọn những dòng gỗ quý hiếm nhất để xây dựng nhà thờ họ. Bên cạnh những dòng gỗ thông thường, không ít người Việt chọn lựa những loại gỗ được mệnh danh là “chỉ dành cho người giàu” xây dựng nhà thờ họ để tưởng nhớ công ơn của các bậc sinh thành.

Gỗ Lim

Đứng đầu danh sách những dòng gỗ quý để làm nhà thờ họ phải kể đến là Lim. Gỗ Lim thuộc nhóm gỗ quý hiếm, được nhiều người yêu thích bởi tính bền, chắc tay của nó.

Gỗ Lim có độ cứng cao và kích thước ổn định. Gỗ Lim hầu như không bị cong vênh, biến dạng hay nứt nẻ theo thời gian. Đặc biệt, gỗ Lim còn kháng lại được các điều kiện thời tiết khắc nghiệt, chống mối, mọt cực kỳ tốt.

Một đặc điểm vượt trội nữa của gỗ lim đó là ở màu sắc và vân gỗ. Gỗ Lim có màu đỏ nâu nịnh mắt và sang trọng. Bề mặt gỗ mịn, bóng, đường vân gỗ rõ nét và nhiều dạng vân độc, đẹp mắt.

Nhờ đặc tính cứng cáp, không bị cong vênh và độ bền tuyệt vời, gỗ Lim thường được dùng để xây dụng các bộ phận nâng đỡ chính cho ngôi nhà thờ họ như cột, xà, kèo. Và khả năng không bị tác động bởi các thay đổi khắc nghiệt của thời tiết bên ngoài của gỗ Lim khiến nó cũng trở thành lựa chọn rất tốt để làm cửa và sàn nhà cho nhà thờ họ.

Tuy nhiên, gỗ Lim có thời gian sinh trưởng khá dài, trọng lượng nặng và yêu cầu phải xử lý nhiều bước trước khi thi công nên đòi hỏi khá nhiều thời gian và công sức. Do độ quý hiếm và là loại gỗ làm nhà cao cấp nên Lim có giá thành khá đắt đỏ so với nhiều dòng gỗ khác. Mức giá gỗ Lim hiện nay trên thị trường dao động từ 12 - 40 triệu đồng/m3 tùy vào kích thước thi công, xuất xứ,... Do đó, nó được liệt vào danh sách “gỗ dành cho nhà giàu” là vì thế.

Gỗ Đinh Hương

Gỗ Đinh Hương là loại gỗ quý thuộc nhóm “tứ thiết” Đinh - Lim - Sến - Táu và khá phổ biến ở miền Bắc. Đinh Hương có màu đỏ vàng, mang hương thơm dịu nhẹ do dầu của gỗ tiết ra. Đặc điểm của Đinh Hương gần giống với gỗ Hương nhưng chúng lại là 2 loại gỗ khác nhau. Vốn dĩ Đinh Hương là dòng gỗ Đinh, nhưng chúng lại có hương thơm độc đáo nên mới có tên gọi khác biệt như vậy.

Gỗ Đinh Hương có sức chịu lực lớn và không hề bị khô giòn hay mối mọt nhờ kết cấu đặc thịt gỗ.  Đặc biệt là mùi thơm của gỗ Đinh Hương không hề bị mất đi theo thời gian, mà người dùng sẽ luôn cảm nhận được một mùi gỗ dịu nhẹ khi tiếp xúc hoặc ở gần với gỗ Đinh Hương. Điểm nổi bật của gỗ Đinh Hương không chỉ ở mùi thơm hay màu sắc tươi sáng mà còn ở các họa tiết vân gỗ uốn lượn tự nhiên. Người xưa thường ví vân gỗ Đinh Hương uốn lượn mềm mại tựa như “mình rồng, thân phượng”. Thớ gỗ mịn màng, cảm giác mát mẻ khi tiếp xúc với da tay và rất chắc nặng làm nâng tầm giá trị của các món đồ nội thất.

Từ xa xưa, gỗ Đinh Hương chỉ được vua chúa và giới quan lại sử dụng như một tài sản quý của gia đình. Ngày nay, đinh hương cũng được sử dụng để làm nhà thờ họ nhờ những ưu điểm vượt trội và mùi hương thơm đặc trưng của nó. Tuy nhiên là dòng gỗ “dành cho nhà giàu”, nên chỉ những gia đình giàu có mới có thể làm cả một ngôi nhà bằng gỗ Đinh Hương có giá trị lên tới hàng chục tỷ đồng.

Gỗ Đinh Hương là loại gỗ quý hiếm, có giá trị sử dụng cao nên giá gỗ Đinh Hương cũng nhỉnh hơn hẳn so với các dòng gỗ khác. Hiện tại, giá của gỗ Đinh Hương bán trên thị trường dao động khoảng 14 - 55 triệu đồng/m3.

Gỗ Căm Xe

Gỗ Căm Xe được khai thác từ cây căm xe hoặc cây cẩm xe, là một loại cây thân gỗ lớn, sinh trưởng nhiều ở Đăk Lăk. Khi mới khai thác, gỗ Căm Xe có màu đỏ thẫm hoặc vàng đỏ do nhựa gỗ thẩm thấu từ lõi ra.

Ưu điểm của gỗ Căm Xe đó là rất bền, không bị mối mọi và chịu được những thay đổi thất thường của thời tiết. Tuy nhiên, gỗ Căm Xe có đặc tính hút ẩm cao, để lâu dễ bị khô cứng, nên trong quá trình thi công cần đòi hỏi người thợ có nhiều kinh nghiệm để tránh trường hợp thi công gỗ bị phồng, mất tính thẩm mỹ và chi phí sửa chữa. Vân gỗ Căm Xe nhỏ, có dạng vân núi không đều, chứa nhiều tom gỗ. Thớ gỗ mịn, màu sắc gỗ phụ thuộc nhiều vào điều kiện nuôi trồng.

Gỗ Căm Xe được xếp vào nhóm II, cùng với một số các loại cây gỗ quý hiếm như Lim xanh, Táu, Nghiến, Đinh,... Hiện nay, gỗ Căm Xe sử dụng để làm các đồ nội thất như tủ đồ, tủ quần áo, bàn ghế, sập, bộ ngựa,....và đặc biệt được sử dụng để thi công nhà thờ họ bởi độ bền đẹp của nó.

Do đặc tính quý hiếm, giá gỗ Căm Xe cũng rất cao và là dòng gỗ “dành cho nhà giàu” với mức giá dao động từ 12 - 24 triệu đồng/m3 gỗ, tùy thuộc vào xuất xứ, kích thước yêu cầu.

Gỗ Táu

Khi nhắc đến các loại gỗ quý để làm nhà thờ họ không thể không nhắc đến Táu. Gỗ Táu được xẻ từ thân cây táu có tên khoa học là Vatica Odorata. Cây Táu phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi Bắc Bộ, nơi có nhiều đất sét, đất mùn và khí hậu phù hợp cho cây sinh trưởng.

Gỗ Táu khi mới khai thác có màu nâu nhạt, để lâu gỗ sẽ chuyển sang màu xám đen. Gỗ Táu rất cứng, thớ gỗ nhỏ và mịn, vân gỗ rõ nét. Gỗ Táu không bị cong vênh hay mối một trong mọi điều kiện thời tiết. Hơn nữa, gỗ Táu cũng có một mùi thơm nhẹ và càng sử dụng gỗ càng bóng đẹp.

Ông cha ta từ xa xưa đã dùng gỗ Táu để làm đồ nội thất, đặc biệt là làm đồ thờ cúng và thi công xây dựng nhà thờ họ. Với độ bền cao, màu sắc và vân gỗ đẹp, nhà thờ họ được làm bằng gỗ Táu cũng trở nên bắt mắt và sang trọng hơn.

Gỗ Táu thuộc vào loại gỗ quý hiếm, nên các sản phẩm sản xuất từ dòng gỗ này cũng có giá trị khá cao. Giá của gỗ Táu phụ thuộc vào tình trạng gỗ, tuổi thọ của gỗ và đặc biệt là nơi cung cấp. Giá thành trên thị trường hiện nay của gỗ Táu vào khoảng 10 triệu đồng/m3.

Gỗ Sến

Gỗ sến thuộc cùng nhóm quý hiếm với Lim Xanh, Đinh, Táu,...Gỗ Sến gồm khá nhiều loại khác nhau như: Sến cát, Sến giũa, Sến trắng, Sến năm ngón,... nhưng nổi bật nhất vẫn là gỗ Sến đỏ, Sến mật và Sến mủ.

Gỗ Sến có màu nâu đỏ, rất cứng, chịu được áp lực lớn nhưng lại khó gia công và dễ nứt nẻ. Vì thế mà gỗ Sến được sử dụng chủ yếu để làm đồ nội thất như phản, sập gỗ,... hoặc các bộ phận chống chịu lực cho ngôi nhà thờ họ như cột nhà, cửa gỗ chính.

Gỗ Sến được coi là dòng gỗ làm nhà chỉ dành cho người giàu bởi độ quý hiếm cũng như màu sắc thẩm mỹ của nó. Giá thành của gỗ Sến trên thị trường hiện nay dao động từ 11 - 17 triệu đồng/m3.